آتل بندی

          مهمترین و بیشترین آسیب وارده درحوادث آسیب به سیستم استخوانی و اسکلتی است چون این سیستم تمامی بدن را فراگرفته و نقش اصلی را درنگهبانی احشا و اعضای نرم ایفا میکند و بیشترین مقدار ضربه ها به این سیستم برخورد میکند. این سیستم مسوول حرکت فرد نیز میباشد و آسیب آن سبب عدم توانایی در حرکت میشود.

بیشترین آسیبهای وارده درحوادث به دستها و پاها وارد میشود. استخوانهای بلند دستها و پاها دراین حوادث به صورت باز و بسته دچار شکستگی و آسیب میشوند. در ادامه نحوه برخورد با این شکستگیها را آموزش خواهیم داد.

حساسیتهای موجود در شکستگی ها
استخوانها محیطی امن در ورای خود برای عبور اعصاب و رگها به بخشهای پایین تر ایجاد میکنند .در صورت شکستگی حرکت سرتیز استخوان شکسته ممکن است خود باعث پارگی در رگها و اعصاب گردد.
همچنین استخوانهای بلند منبع مقداربسیار زیادی خون هستند که در زمان شکستگی این خونریزی باعث ازدست دادن فشارخون میشود.
پس باید روی آتل بندی حساس بود و مصدوم حادثه که احتمال شکستگی در اندامها دارد بدون آتل بندی جابجا نکنیم چون ممکن است این جابجایی نامطمئن باعث آسیب و معلولیت دائمی یا موقتی شود.
البته تمام این موارد برای زمانی است که دسترسی به نیروهای امدادی سخت و زمانبر باشد و باعث به خطر افتادن جان مصدوم شود. اگردر راههای مواصلاتی اصلی کشور یا در داخل شهرها با این موارد برخورد داشتید هیچ اقدامی نکنید و فقط منتظر اورژانس باشید.

آتل بندی ثابت ساختن اعضای آسیب دیده است تا درجریان حرکت آسیب بیشتری نبینند. درحال حاضر انواع و اقسام آتلهای نرم و سخت از جنس های مختلف در آمبولانسهای مراکز اورژانس مورد استفاده قرار میگیرد. اساس کار تمامی آنها پیشگیری از حرکت مفصل و موضع شکسته با جسم ثابت وسخت است.
این جسم ثابت میتواند هرچیز دم دستی راشامل شود مثل تخته کارتن چوب ، آچار و حتی قفل فرمان .
شاید باورش یرای عموم سخت باشد اما حتی با روزنامه و ملافه لوله شده هم میتوان یک عضوشکسته را آتل بندی و جان یک انسان رانجات داد.

شکستگی ها
شکستگی ها ازلحاظ قابل مشاهده بودن سه گروهند:

شکستگی های باز: شکستگی هایی که درآنها استخوان شکسته پوست را پاره کرده سراستخوان مشخص است.
گاهی هم این بیرون زدگی به علت جابجایی برطرف شده و سوراخ و پارگی در پوست بدون استخوان واضح بیرون زده مشاهده میشود.

شکستگی بسته با تغییر شکل: دراین شکستگی ها دوسر شکسته استخوان براثر ضربه یا جابجایی غلط ویا وزن قسمت پایین تر از شکستگی ازمحل خودجابجا و شکل ظاهری اندام دچارتغییرشده است.این خطرناکترین حالت است زیرا لبه های تیز استخوان هرآن احتمال دارد عروق اعصاب راپاره کند.


شکستگی بسته بدون تغییر شکل: دراین حالت درد و کبودی محل نشانه احتمالی شکستگی است.
عدم تشخیص شکستگی دراین حالت و عدم مراقبت ممکن است شرایط بیمار را حادتر کند.
درجات مختلف شکستگی.

اقدامات لازم در زمان مواجهه با شکستگی
متاسفانه اکثر مردم درمواجهه با شکستگی ها وموارد مشکوک به شکستگی بدون انجام اقدامات حمایتی تنهابه انتقال سریع میکنند درحالیکه این مصدومان هیچ نیازی به انتقال سریع نداشته برعکس بسیاربیشتر به مراقبت نیازدارند تا احتمال آسیب به رگها و اعصاب کاهش یابد.
پس بایدبدانیم چکارکنیم تا به مصدوم کمک کنیم تا آنکه آسیب برسانیم.

قبل از هرچیز خونسردی خود را حفظ کنید.اقدام عجولانه شما به نفع مصدوم نخواهد بود.
به دقت به اندامهای مصدوم نگاه کنید اگر درد یا تغییر شکل درآنها مشاهده کردید قبل از حرکت آنها را ثابت کنید. اگراین درد درلگن هم وجود دارد باید هر دو پا فیکس شود واگر درهر طرف کتف این درد مشاهده شد دست را از گردن وبال نمایید.

هرعضوی که احتمال شکستگی درآن وجوددارد نباید مورد استفاده قرار گیرد. به خصوص پا

آتل گیری پاها:
استخوانهای پا درشت ترین استخوانهای بدن هستند شکستگی درپاها باعث از دست رفتن خون زیاد میشود همچنین اگر بی ملاحظگی در زمان انتقال فرد صورت گیرد احتمال خطر فلج شدن برای فرد مصدوم وجود دارد‌ .بهترین وسیله برای ثابت کردن پای شکسته پای دیگر خود فرد است. میتوان با پیچیدن پتو یا ملافه دور پاها و بستن آنها به هم ازجابجایی عضو شکسته پیشگیری کرد. اگر شکستگی و درد بالای زانو و یا در لگن باشد بهتر است دراین حالت بالاتر از لگن و کمر وشکم فرد هم لای پتو پیچیده شود و فردبه صورت کاملا درازکش حرکت داده شود.( درست مانند نوزاد قنداق پیچیده شده)
بهتر آن است فردی که دچار آسیب جدی پا شده است را ننشانید.

درصورتی که فرد ناچار باشد با وجود آسیب پا راه برود باید پا را با چوب یا تخته بلندتر آتل گیری کرد.همچنین برای آنکه مصدوم پای خود را روی زمین نگذارد از چوب زیر بغل استفاده کرد.
چوب زیر بغل میتواند جفت یا تک استفاده شود. برای اندازه زدن چوب ازنقطه ای به فاصله سی سانتیمتری(دو وجبی) کنار پا تا زیربغل را اندازه بزنید. از لی لی راه رفتن مصدوم حلوگیری کنید این کار خطرناک و تشدیدکنتده درد و خونریزی است.
درصورت داشتن چوب و تخته میتوان آتل گیری پا انجام داد. درنظر داشته باشید باید حتما یک مفصل بالاتر و یک مفصل پایینتر از محل آسیب داخل آتل قرار گرفته وثابت شود.

آتل گیری دستها:
دستها باهرنوع آسیب وارده دونوع آتل گیری میشوند آرنج خمیده یا صاف
اگر آرنج آسیب ندیده است و خم کردن آن درد ندارد باید همراه بابستن آتل آرنج خم شده و از گردن وبال شود تا راه رفتن و جابجایی باعث درد و آسیب نشود. اگر آرنج قابل خم شدن نیست به صورت صاف وتمام بازو و ساعد دریک راستا آتل گیری شود و سپس در کنار شکم و روی آن بسته شود.

نکاتی درآتل گیری دست:
اگر شکستگی واضح و پارگی پوست وجود دارد قبل از آتل گیری پانسمان با گاز یا دستمال تمیز انجام شود یا درصورت خونریزی فعال با بستن بالاتر از نقطه شکستگی و خونریزی جلوی خونریزی گرفته شود سپس آتل گیری شود.
اگرآتل استفاده شده خشن و یا کثیف است یا در باز و خراشیدگی ایجاد شده است حتما بین پوست و سطح آتل باید پوشش پارچه ای وجود داشته باشد.
اگرمچ دست وانگشتان هم آسیب دیده داخل آتل قرار گیرد.

آتل باید بلندتر از عضو باشد
انگشتان دست رابا انگشت کناری ثابت کنید یا باتکه چوبی به اندازه کمی بلندتراز همان انگشت. بهتر است در صورت شک به آسیب مچ آتل کف دست قرار گیرد نه پشت دست.

به علت سبک بودن دست وبازو وآویزان شدن از گردن میتوان بایک تکه کارتن هم دست و بازو را آتل گرفت حتی کارتن را میتوان از ابتدا بازو تا انتهای انگشتان کشاند ودر نقطه آرنج خم کرد.

در آسیبهای شانه و کتف دست طرف درگیر را از گردن آویزان کنید.

نشانه های شکستگی
هرگونه درد و ناتوانی درحرکت و تورم و کبودی ویا تغییر شکل در محل ضربه را در صحنه حادثه را به عنوان شکستگی برخورد کنید

نحوه آتل‌بندی در شکستگیهای قسمتهای مختلف بدن

در صورت وجود آتل‌های فلزی پیش ساخته که برای هر عضوی مخصوص ساخته شده از آنها استفاده می‌کنیم و در غیر اینصورت:

آسیب های نخاعی

شکستگی مهره های گردن

هرگاه مهره های گردن دچارضربه شدید شود شکستگی مهره های گردن به وجود خواهد آمد.

علائم شکستگی مهره های گردن:

1. درد در ناحیه آسیب دیده     2. بی حسی و بی حرکتی در دست ها      3.تورم

نکته: برای اطمینان از شکستگی مهره های گردن،وسیله ای نوک تیز را به آرامی به کف دست ها می کشیم،در صورتی که مصدوم عکس العملی نشان ندهد آسیب نخاعی در ناحیه گردن مطرح است.

آتل بندی شکستگی گردن :

A.B.C بیمار را کنترل کرده و در صورت نیاز عملیات احیا را انجام دهید .

در شکستگی مهره های گردن به مصدوم اجازه ندهید سر خود را خم کند یا بچرخاند. می توان با استفاده از گردن بند(کولار) یا یک تکه مقوا این کار را انجام داد.

سر و گردن مصدوم را در یک خط قرار دهید به طوری که صورت وی به طرف بالا باشد.

در این شکستگی از یک آتل که تا ناحیه کمر ادامه داسته باشد استفاده نمایید و زیر گردن مصدوم را با پنبه یا پارچه بپوشانید؛سپس آتل را به وسیله سه باند به نحوی ببندید که یک باند به پیشانی و یک باند دیگر در ناحیه کتف ها و دیگری در انتهای آتل(کمر)قرار بگیرد و با پنبه فضای خالی بدن را پر کنید.

جهت وضعیت دادن به سر مصدوم بایستی از مانور اصلاح شده فک مصدوم و یا با کشیدن آرام فک مصدوم به وی کمک کنید.

اگر مطمئن هستید که مصدوم کاملاً بی حرکت شده،می توانید وی را اعزام نمایید و یا منتظر رسیدن اورژانس یا کادر درمانی باشید.

آتل برای کف دست یا انگشتان:

از یک قطعه تخته یا مقوای کلفتی به بزرگی وسعت کف دست استفاده کرده، کف دست را روی آن می‌گذاریم، توسط چند باند دست را روی این آتل ثابت کرده و بعد دست را توسط باند سه گوش وبال گردن می‌کنیم (از گردن آویزان می‌کنیم).

آتل برای شکستگی ساعد :

در حالت وجود 2 تخته یکی را از داخل و یکی را از خارج می گذاریم، طوریکه از کف دست تا انتهای آرنج را بپوشاند و بعد آنرا با 3 باند ، یکی روی دست ، دومی را بین مچ و محل شکستگی و سومی را بین آرنج و شکستگی می‌بندیم تا عضو شکسته حرکت نکند. و بعد دست را وبال گردن می‌کنیم.

آتل برای شکستگی بازو :

مثل شکستگی ساعد آتل گرفته و دست را وبال گردن می‌کنیم بعد بازو را با دو باند بلند به سینه می‌بندیم برای بی‌حرکتی بیشتر. همچنین می‌توانیم به جای تخته زیر بازو یک بالشتک کوچکی گذاشته و بعد دست را به سینه ثابت کنیم.

آتل برای شکستگی آرنج :

در حالتی که مصدوم می‌تواند آرنج خود را خم کند، آتلی شکل L درست می‌کنیم و بعد آتل‌گیری کرده و با باند می‌بندیم و دست را وبال گردن می‌کنیم. در حالتی که مصدوم نمی‌تواند آرنج را خم نماید، دست را در امتداد بدن قرار داده و زیر دست را پد (بالشتک) و یا پارچه قرار می‌دهیم و بعد با باند پهن و بزرگی دست را به بدن می‌بندیم.

طرز بستن شکستگی دنده‌ها :

زیر بازوی طرف شکستگی پد گذارده و بعد باوز را به سینه می‌بندیم.

آتل برای شکستگی اندام تحتانی (پا) :

برای شکستگی ساق پا به دو طریق می‌توانیم آتل‌بندی یا بی‌حرکت کنیم:

نوع اول با استفاده ازپای سالم: پای سالم را بغل پای مصدوم قرار داده و توسط چهار باند به هم می‌بندیم. باندها به ترتیب روی مچ پا ، پایین زانو ، بالای زانو و بالای ران بسته می‌شوند.

نوع دوم با استفاده از یک یا 2 تخته بلند که از پاشنه پا تا انتهای پا بلندی داشته باشد.

در شکستگی زانو تخته آتل باید به بلندی اندازه تمام پا باشد. زیر زانو و مچ پا را با گذاشتن پد و یا پارچه پر می‌کنیم تا پا در یک سطح قرار بگیرد.

برای شکستگی استخوان ران یک قطعه تخته که درازای آن از پاشنه پا تا بالای کمر باشد و پهنای آن بحدی باشد که بدن مصدوم روی آن قرار بگیرد را زیر مصدوم می‌گذاریم و بعد می‌بندیم.

در شکستگی ستون فقرات نیز می‌توان بطریق فوق عمل کرد. فقط در اینجا آتل باید تا زیر گردن ادامه داشته باشد. در اوژانسها آتلهایی بنام آتل ضایعات نخاعی برای اینها استفاده می‌شود.

در شکستگی لگن خاصره پاها را به هم می‌بندیم (از مچ پا ، بالا و پایین زانو و لگن بیمار بالا و پایین شگستگی) و زانوها را کمی بالاتر قرار می‌دهیم (با گذاشتن پتو یا وسیله دیگر زیر زانوها).

کاربرد دیگر آتل :

غالبا آتل‌بندی و بی‌حرکت کردن عضو دچار شکستگی که خونریزی هم دارد، باعث قطع خونریزی می‌شود. علت این است که پس از آتل‌گیری و بی‌حرکت نمودن عضو مجروح لبه‌های تیز استخوانهای شکسته شده در سر جای خود قرار می‌گیرند و بیشتر از این به رگهای خونی موضع جراحت صدمه نمی‌رسانند.

از آتل های بادی برای کنترل خونریزیهای داخلی و خارجی دست و یا پا ، نیز می‌توان استفاده کرد، حتی اگر دچار شکستگی هم نباشند. عمل این آتل به صورت اعمال فشار مستقیم است. معمولاً اینها در مواقعی موثر واقع می‌شوند که یک جراحت حاد ، تمام عضو مجروح را تحت فشار قرار دهد. از آنجایی که این آتل‌ها از طریق دهان باد می‌شوند، لذا فشاری که ایجاد می‌کنند محدود است و ممکن است در کنترل خونریزی سرخرگی ناموفق باشد

نکته آخر
ممکن است رفتار غلط شما در زمان انتقال فرد دچار شکستگی باعث مرگ یا معلولیت وی شود پس بدون شناخت آسیبهای وارده اقدام به حرکت دادن فرد مصدوم نکنید ابتدا نگاهی دقیق به اندامها وسینه فرد مبتلا داشته باشید اگر نشانه ای از آسیب در وی مشاهده نکردید وی را جابجا کنید وگرنه ابتدا آتل گیری وسپس اقدام به جابجایی نمایید.

درجابجایی مصدوم باعضودچار شکستگی باید هرعضو شکسته توسط یک نفر حمایت شود و هر دو طرف شکستگی باید در یک سطح نگه داشته شود.
درحین آتل گیری باید فشار و کشش برای صاف کردن عضو یاخم کردن آرنج به اندازه ای باشد که درد مصدوم را آزار ندهد در این صورت باید عضو شکسته در همان حالت پانسمان شود.